De Algemene Rekenkamer is al sinds 1868 gehuisvest aan het Lange Voorhout 8. Het gebouwencomplex wortelt in een belanghebbende bouwgeschiedenis van ruim zes eeuwen en transformeerde meermaals ingrijpend. De laatste grote wijziging vond plaats in de jaren ’90 van de vorige eeuw en betreft een grootschalige sloop-nieuwbouw. Aldo en Hannie van Eyck ontwierpen een unieke, veelvormige en kleurrijke uitbreiding achter het monumentale pand aan het Lange Voorhout.
De Algemene Rekenkamer is de onafhankelijke controleur van de Rijksuitgaven. Met die taak draagt het Hoog College van Staat bij aan het vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid. Dat vertrouwen is niet vanzelfsprekend. Het vraagt om het continue aanscherpen van het eigen functioneren door het toepassen en inpassen van nieuwe werkprocessen en -technieken. Door de komst van digitaal werken, een sterke toename van het aantal onderzoeken dat jaarlijks wordt gepubliceerd en eigentijdse manieren van samenwerken is de werkwijze van de Algemene Rekenkamer sterk veranderd. Het huidige gebouw faciliteert en stimuleert die nieuwe werkwijze onvoldoende. De grotere, collectieve ruimtes die daar voor nodig zijn laten zich niet zonder meer inpassen in het bestaande gebouw.
En dat is een schone taak. Doordat dit gebouw het enige publieke gebouw van Aldo en Hannie Van Eyck is dat bovendien nagenoeg nog intact is, is ‘iets’ doen voor sommigen al te veel. Maar ‘niets’ doen is vanuit de optiek van ‘behoud door gebruik’ geen optie. Naast de ontegenzeggelijke erfgoedwaarde werden daarom de verduurzamingsopgave en het gebruikersperspectief nadrukkelijk onderdeel van de onwerpafwegingen. Het gebouw is na de verbouwing niet alleen geschikt voor hedendaags gebruik, maar bovendien ‘Fit for 55’ en zet met een energielabel A+++ een grote stap richting een Paris Proof Rijksmonument.
Verder werken aan een gebouw dat Aldo en Hannie van Eyck ontwierpen is uitdagend. Omdat het werk en de ontwerpoverwegingen die eraan ten grondslag liggen uniek zijn, vraagt het om continue alertheid: eerst begrijpen, dan ingrijpen. De ontwerpwerkzaamheden zijn daarom gestart met een uitgebreid cultuurhistorisch, bouwhistorisch, literatuur-, publicatie- en analytisch onderzoek én visuele observatie van het huidige gebruik. Daarmee kon in samenspraak met alle betrokkenen en voorafgaand aan alle ontwerpafwegingen een karakterschets van het gebouw worden opgesteld. Daarin worden die aspecten belicht die het gebouw van de Algemene Rekenkamer uniek maken en die bij de verbouwing behouden of gekoesterd moesten worden. Zoals bijvoorbeeld de niet roolijnvolgende stedenbouwkundige volumetrie, de meanderende en kleurrijke gangen met houten plafonds, de bibliotheek en het panoramische uitzicht van het restaurant.
Deze aspecten en ruimtes konden op basis van onderzoek en gebruikersgesprekken rekenen op draagvlak voor behoud omdat ze, ondanks persoonlijke voor- of afkeuren het gebruik nog steeds faciliteren. Met een beperkte reorganisatie bleek het bestaande gebouw veel ruimtelijke behoeftes moeiteloos in te kunnen lossen met behoud van deze kwaliteiten. Twee vraagstukken konden niet zondermeer worden ingepast. Dat was de behoefte aan een vindbare entree en de wens voor voldoende genereuze ontvangst-, ontmoetings,- en samenwerkings-ruimtes. Die vroegen door hun grote maat om een transformatie van het entreegebied in het monument en een herziening van het middenlid tussen monument en werkhuis.
28.11.24
Planpresentatie Algemene Rekenkamer
